Neyromarketinq nədir?

İstehlakçılar tərəfindən verilən hər bir satınalma qərarının 90 faizindən çoxu emosionaldır. Neyrobiologiya və psixologiyadan əldə edilən bu və digər nəticələr unikal marketinq yanaşmasının - neyromarketinqin əsasını təşkil edir. Bu yanaşma istehlakçıların satınalma qərarlarını necə qəbul etmələri və hansı proseslərin onlara təsir etməsi sualına diqqət yetirir. Söhbət beyin fəaliyyətini və şüuraltı qavrayışları araşdırmaq üçün tibbi və neyropsixoloji alətlərin istifadəsi, eləcə də marketinq tədbirlərinin elmi əsaslı emosional nəzarətindən gedir.Son bir neçə il ərzində neyromarketinq təsiri sübut edilmiş marketinq yanaşmasına çevrildi. Bu gün hətta "Coca-Cola", "Apple" və ya "Nestle" kimi qlobal şirkətlər də müntəzəm olaraq bu yanaşmadan istifadə edirlər.

Neyromarketinqin tərifi

Neyromarketinq ilk növbədə istehlakçıların qərar qəbul etmə prosesinə, eləcə də onların brend və məhsul dünyasına dair şüurlu və şüuraltı qavrayışlarına aiddir. Beyin tədqiqatları sahəsində bu proseslər illərdir öyrənilir. Bu araşdırmanın nəticələri tezliklə marketoloqların da marağına səbəb oldu. Beləliklə, neyromarketinq yarandı. Bu yanaşma digər yanaşmalardan güclü elmi əsaslara söykənə bilməsi ilə fərqlənir. Buraya sorğular və müşahidələr kimi ənənəvi metodların aşkar edə bilmədiyi müştəri ehtiyaclarını, motivasiyalarını və üstünlüklərini aşkar etməyə çalışan bazar araşdırması daxildir. İnsanın satınalma ilə bağlı qərarları yalnız rasional mülahizələrə əsaslanmır. Əvəzində qavrayışa əsaslanan komponentlər (qoxular, musiqi), duyğular və istifadə olunan dil də mühüm rol oynayır.

Neyromarketinq araşdırmalarının aparılma üsulları

Neyromarketinq araşdırmaları, əsasən, iki üsulla aparılır: • Funksional maqnetik rezonans görüntüləmə (FMRG) Funksional maqnetik rezonans görüntüləmə tətbiqi və vizual səslərə cavab verərkən beyindəki qan axınının güclü maqnitlərlə ölçülməsini izləyən bir üsuldur. Bunun vasitəsilə şəxsin “maraq mərkəzləri”nə daxil olmaq və insanların nəyə, necə reaksiya verə bildiyini müəyyən etmək mümkündür. Bu təcrübə üçün istifadə olunan avadanlıqlar çox bahadır və bu avadanlıqla təcrübə zamanı uzun müddət hərəkət etmədən durmaq lazımdır. • Elektroansefaloqrafiya (EEQ) Elektroansefaloqrafiya metodu digərindən daha ucuzdur və təcrübə zamanı şəxs hərəkət edə bilər. Bu metod şəxsin kəlləsinə elektrodlar yerləşdirməklə həyata keçirilir. Dezavantajı “zövq mərkəzi”nin yerləşdiyi beyinin dərin hissələrinə olan əlçatmazlığıdır.

Neyromarketinq araşdırmasına dair nümunə

Neyromarketinq tədqiqatının necə aparıldığı barədə fikir əldə etmək üçün Suzan Erk və həmkarlarının 2002-ci ildə keçirdiyi araşdırmaya nəzər salaq. Alimlər sosial üstünlük və rifah ifadə edən məhsulların nə dərəcədə insanları cəlb etdiyini araşdırıblar. Bunun üçün onlar on iki kişiyə müxtəlif avtomobil növlərinin (idman avtomobilləri, limuzinlər, kiçik avtomobillər) fotoşəkillərini göstəriblər və FMRG istifadə edərək beyin fəaliyyətini ölçüblər. Daha sonra subyektlərdən avtomobillərin cəlbediciliyini qiymətləndirmələri istənilib. Nəticə: İdman avtomobilləri təkcə daha cəlbedici kimi qəbul edilməyib, digər avtomobillərdən fərqli olaraq, onlar həm də beyinin dopaminerjik sistemə aid olan müəyyən sahələrinə xüsusi təsir göstəriblər. Bu, nəticəylə bağlı xoşbəxtlik hisslərini yaradır. Yəni beyin bunu sosial statusun nəticəsi kimi qəbul edir. Konkret dillə desək, bu o deməkdir ki, müştərilərin prestij və sosial statusla əlaqələndirdiyi məhsullar güclü müsbət emosiyalara səbəb olur.

Neyromarketinq biliklərinin istifadə yerləri

Əldə edilmiş biliklər bütün marketinq alətlərinə tətbiq oluna bilər, məsələn: • Veb saytların, elektron poçtların,bülletenlərin dizaynı • Məhsul və ya qablaşdırma dizaynı • Satış nöqtəsinin dizaynı (onlayn və ya oflayn) • Reklam dizaynı • Reklam çarxlarının hazırlanması və dizaynı

Limbik xəritə və limbik tiplər

Hans Corc neyrobiologiyaya əsaslanaraq Hausel Limbik Map ilə bir model qurdu. Bu model limbik beynin limbik sisteminə əsaslanır. Limbik sistem emosiyaların işlənməsindən məsuldur. Limbik model motiv və emosiya strukturu daxil olmaqla müxtəlif elmlərə aid bilikləri özündə birləşdirir. Bu model hədəf qruplarının təhlili, eləcə də markanın yerləşdirilməsi və marketinq alətlərinin dizaynında kömək edir . Model üç əsas emosiya sistemi və ya məkanı fərqləndirir: • stimullaşdırıcı • hökmranlıq • balans Limbik xəritə bu üç sistemi kontekstdə yerləşdirir. Çünki üç sistemin birləşməsi müxtəlif motivlər və dəyərlərlə nəticələnir ki, bunları aşağıdakı kimi ümumiləşdirmək olar: • Üstünlük + Balans: nizam-intizam, nəzarət • Dominantlıq + stimulyator : macəra, həyəcan • Balans + stimulyator: fantaziya, zövq Bu dəyərlər və motivlər əsasında müxtəlif şəxsiyyət xüsusiyyətləri, həm də cari əhval-ruhiyyə ilə xarakterizə olunan yeddi "limbik tip" fərqləndirilə bilər. Bu növlər neyropsixoloji prinsiplərə əsaslanan hədəf qrupun analizində istifadə etmək üçün idealdır: • Harmonizer: Güclü ailəyə önəm vermələri ilə xarakterizə olunur. Onlar daha az statusla idarə olunur. • Daha açıq: Bu tip yeni şeylərə açıqdır və tolerantlıqla xarakterizə olunur. • Hedonist: Hedonist daim yeni impulslar axtarır, yüksək dərəcədə fərdilik ilə xarakterizə olunur və çox spontandır. • Macəraçı: Bu tip yüksək risk tolerantlığına malikdir və son dərəcə impulsivdir. • İfaçı: İfaçılar yüksək nailiyyət yönümlü və iddialıdırlar. Onlar yüksək sosial status üçün çalışırlar. • Daha intizamlı: həddindən artıq istehlaka əsaslanmamaqla yanaşı, detallara diqqət yetirir. • Ənənəçi: Ənənəçi çox da irəliyə baxmır, əksinə nizam və təhlükəsizlik istəyir. Qeyd: Daha ətraflı məlumat əldə etmək üçün Mirşahin Əlizadənin "Beyindən beyinə satış | Neyromarketinq" video dərslərinə qatıla biləsiniz.

Kursu izlə